آب مروارید
بیماری آب مروارید عبارت از مغشوش شدن عدسی داخل چشم است که باعث ضعف بینایی می‌شود. یکی از علائم آب مروارید کدر شدن بینایی در فرد است.
بیماری آب مروارید در اثر کهولت سن و قرار گرفتن برای مدت طولانی در معرض نور آفتاب بروز پیدا می‌کند. در افراد مبتلا به آب‌مروارید، دیدن از طریق عدسی کدر، کمی شبیه به نگاه کردن به یک پنجره بخار گرفته یا دید مبهم است. تاری دید چشم ناشی از آب‌مروارید می‌تواند کارهایی مانند خواندن و رانندگی (به ویژه در شب) را دشوارتر کند. این بیماری اکثرا به آرامی رشد می‌کند و در اوایل اشکالی برای بینایی ایجاد نمی‌کند؛ اما با گذشت زمان، آب‌مروارید در نهایت باعث کاهش دید و تاری می‌شود.
کاتاراکت یا آب مروارید چیست؟
ازبین رفتن شفافیت عدسی را آب مروارید گویند. هر چند به هر گونهدر عدسی آب مروارید گفته می‌شود، اصطلاحاً منظور از آب مروارید، کدورتی اسـت که باعث اختلال بینایی شود. کدر شدن عدسی چشم یا نات شدن بخش‌های کوچکی از آن، باعث می‌شود که نور از عدسی رد نشده یا پخش شود. در نتیجه فرد شفافیت دید خود را از دست می‌دهد.
آب مروارید می‌تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند؛ اما نمی‌تواند از یک چشم به چشم دیگر انتشار یابد. بروز آب مروارید در هر سنی و در تمامی افراد ممکن است. حتی برخی اوقات یک نوزاد به‌طور مادرزادی بیماری آب مروارید دارد. البته، مبتلایان به این بیماری، بیشتر در افراد بالای ۴۴ سال دده می‌شوند. اگر آب‌مروارید دارید، در ابتدا روشنایی قوی و عینک‌های آفتابی مفید خواهد بود؛ اما اگر اختلال بینایی در فعالیت‌های معمول شما اختلال ایجاد کند، شاید به جراحی نیاز داشته باشید. خوشبختانه عمل جراحی آب‌مروارید به طور کلی یک روش مطمئن و مؤثر است. جراحی آب‌مروارید امروزه عمل جراحی معمول و شایع‌ترین نوع جراحی چشم است.
علائم آب‌مروارید
در ابتدا، کدر شدن دید تنها در یک قسمت کوچکی از عدسی چشم تأثیر می‌گذارد. همان‌طور که آب‌مروارید پیشرفت می‌کند، عدسی کدرتر می‌شود و نور عبوری از طریق عدسی را تحریف می‌کند. این حالت ممکن است منجر به علائم آب‌مروارید شود. با پیشرفت کدر شدن عدسی، علائم آب‌مروارید بیشتر می‌شود. نشانه‌ها و علائم آب‌مروارید عبارت‌اند از:
کدر شدن عدسی، تاری دید
افزایش دشواری دید در شب
حساسیت به نور و تابش نور
سفید شدن مردمک
نیاز به نور روشن برای خواندن و فعالیت‌های دیگر
دیدن هاله در اطراف چراغ
تغییرات مکرر در شماره عینک یا لنز
محو شدن یا زرد شدن رنگ‌ها
علائم آب مروارید مادرزادی
این نوع از آب مروارید اغلب بدون علائم خاصی بروز می‌کند. مات شدن عدسی یا سفید شدن مردمک در هنگام تولد یا سه ماه بعد از تولد شروع می‌شود. در صورت داشتن آب مروارید مادرزادی، علائم آن به مرور ظاهر و توسط والدین تشخیص داده می‌شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر متوجه تغییرات بینایی شدید یا مشکوک به علائم آب مروارید در خود هستید، به چشم پزشک مراجعه کنید. نشانه‌ها و علائم آب مروارید را از پزشک خود بپرسید و با علائم خود مقایسه کنید. پزشک می‌تواند با معاینه، علائم آب مروارید را در شما تشخیص داده یا رد کند.
علل آب مروارید
اکثراً آب‌مروارید با کهولت سن یا آسیب عدسی چشم ایجاد می‌شود. برخی از اختلالات ژنتیکی به ارث رسیده نیز می‌توانند باعث مشکلات بهداشتی شوند که خطر ابتلا به آب‌مروارید را در شما افزایش دهند. آب‌مروارید همچنین می‌تواند به علت سایر شرایط چشم، جراحی چشم گذشته یا شرایط پزشکی مانند دیابت باشد. استفاده طولانی مدت از داروهای استروئید نیز می‌تواند منجر به ایجاد آب‌مروارید شود.
باگذشت عمر، تكثیر مستمر سلول‌های اپیتلیوم عدسی و فشرده شدن آنها بـه هم و تحت تأثیر عوامل خطر دیگر مانند سیگار کشیدن و احتمالاً قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش خورشید، ساختار یکنواخت، شفاف و یک دست اپتیكی عدسی از دست رفته و کدر می‌شود. این کدورت می‌تواند در اثر التهاب داخل چشمی، دیابت، دست‌کاری‌های جراحی، تروما به چشم یا در دوران جنینی در اثر مصرف دارو توسط مادر، بیماری‌های عفونی ضمن بارداری یا به صورت متابولیك و ژنتیکی نیز ایجاد شود.
انواع آب‌مروارید
آب مروارید که بر مرکز عدسی تأثیر می‌گذارد (آب مروارید هسته ای): با گذشت زمان، عدسی به تدریج زردتر شده و بینایی کمتر می‌شود. همان‌طور که آب مروارید به آرامی پیشرفت می‌کند، عدسی ممکن است حتی قهوه‌ای شود. رنگ زرد یا قهوه‌ای عدسی می‌تواند منجر به مشکل بین سایه‌های رنگ شود.
آب مروارید که بر لبه‌های عدسی اثر می‌گذارد (آب مروارید کورتیکال): همان‌طور که بیماری به آرامی پیشرفت می‌کند، رگه‌های کدر شده عدسی، به مرکز می‌رسند و با عبور نور از مرکز عدسی تداخل می‌کنند.
آب‌مروارید که بر پشت عدسی تأثیر می‌گذارد (آب مروارید زیر کپسول خلفی): آب‌مروارید زیر کپسول خلفی به‌صورت یک ناحیه کوچک و مات معمولاً در نزدیکی پشت عدسی، درست در مسیر نور ایجاد می‌شود. این نوع آب مروارید سریعتر از انواع دیگر پیشرفت می‌کند.
آب‌مروارید مادرزادی: بعضی از مردم با آب‌مروارید متولد می‌شوند و یا در طول دوران کودکی، این بیماری در آنها رشد می‌کند. این آب مروارید ممکن است ژنتیکی یا همراه با عفونت داخل رحمی یا تروما باشد.
تشخیص
برای تشخیص این بیماری، پزشک سابقه و علائم پزشکی شما را بررسی کرده و آزمایش چشم را انجام خواهد داد. به‌علاوه، آزمایش‌های زیر هم احتمالا انجام می‌شوند:
- اندازه‌گیری قدرت بینایی
- معاینه ظاهر چشم‌ها و بررسی حرکات آنها
- معاینه با دستگاه اسلیت لامپ
- بررسی واکنش مردمک‌ها در برابر نور
- تونومتری: با این معاینه فشار چشم اندازه‌گیری می‌شود افزایش فشار ممکن است علامت گلوکوم(آب سیاه) باشد.
- گشاد کردن مردمک که با مصرف قطره‌های چشمی صورت می‌گیرد و به چشم پزشک اجازه می‌دهد تا تمام قسمت‌های عدسی و شبکیه را کاملاً معاینه کند.
درمان آب‌مروارید
هنگامی که عینک‌های تجویزی نمی‌توانند بینایی شما را بهتر کنند، تنها درمان مؤثر برای آب مروارید جراحی است. آب‌مروارید در حال حاضر قابل پیشگیری و درمان با دارو نیست و تنها راه درمان آن جراحی است. بعضی منابع مصرف آنتی اکسیدان‌ها (که در میوه‌ها و سبزی‌های تازه به وفور موجود هستند) را در پیشگیری از علائم آب مروارید مؤثر دانسته‌اند. تغییر در سبـك زندگی، مصرف نكردن الكل و نکشیدن سیگار نیز می‌تواند در پیشگیری از آب‌مروارید مؤثر باشد.
جالب است بدانید تنها دو بیماری کلی در عدسی چشـم مشاهده شده است: کدورت که در حالت شدید به آن آب مروارید گفته می‌شود و دوم اختلالات در مكانیسم تطابـق که شــكل شدید آن پیر چشمی است. هیچ مورد سرطانی از عدسی گزارش نشده است و تقریباً همه اختلالات آن در این دو دسته قرار می‌گیرند.
عوامل خطر
عواملی که خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش می‌دهد عبارت‌اند از:
افزایش سن
دیابت
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
سیگار کشیدن
چاقی
فشار خون بالا
آسیب قبلی یا التهاب
جراحی قبلی چشم
استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید
مصرف بیش از حد الکل
پیشگیری
هیچ مطالعه‌ای ثابت نکرده است که چگونه می‌توان از آب مروارید جلوگیری یا روند پیشرفت آن را کند کرد؛ اما پزشکان چند راهکار احتمالا مفید را پیشنهاد می‌دهند، از جمله:
معاینه چشم منظم داشته باشید. معاینات چشم می‌تواند در تشخیص علائم آب مروارید و دیگر مشکلات چشم در مراحل اولیه آنها کمک کند.
ترک سیگار.
سایر مشکلات بهداشتی را مدیریت کنید. اگر دچار دیابت یا سایر شرایط پزشکی هستید که خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش می‌دهد، برنامه درمان خود را دنبال کنید.
یک رژیم غذایی سالم شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات را انتخاب کنید. افزودن انواع میوه‌ها و سبزی‌های رنگارنگ به رژیم غذایی، تضمین می‌کند که شما مقدار زیادی از ویتامین‌ها و مواد مغذی را دریافت می‌کنید. میوه‌ها و سبزیجات دارای آنتی اکسیدان‌های زیادی هستند که به حفظ سلامت چشم کمک می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند، که آنتی اکسیدان ها به شکل قرص می‌توانند از آب‌مروارید جلوگیری کنند؛ اما مطالعات جمعیتی اخیر، نشان داد که یک رژیم غذایی سالم با ویتامین و مواد معدنی با کاهش خطر ابتلا به آب‌مروارید ارتباط دارد. میوه‌ها و سبزیجات دارای بسیاری از مزایای اثبات شده بهداشتی و راهی مطمئن برای افزایش مقدار مواد معدنی و ویتامین در رژیم غذایی شما هستند.
عینک آفتابی استفاده کنید
کاهش مصرف الکل. مصرف الکل بیش از حد می‌تواند خطر ابتلا به آب‌مروارید را افزایش دهد.
